Μουσείο Μπενάκη, αρχείο 46 (Σούτσου - Καρατζά), φ. 21, 1 δίφυλλο (αρ. 1013), 28,1x22,1 εκ. ανέκδοτη
Εν Ναυπλίω, τη 27 Ιανουαρίου / 8 Φεβρουαρίου 1831
Άκρως ιδιαιτέρα και άκρως απόρρητος.
Πρέπει να προσθέσω, Πρίγκηψ, εις την μακροσκελή επιστολήν την οποίαν σας έγραψα σήμερον και μερικάς παρατηρήσεις όλως ιδιαιτέρας επί των βδελυρών τεχνασμάτων διά των οποίων η λεγομένη αντιπολίτευσίς μας προσπαθεί να ανατρέψη την παρούσαν κατάστασιν των πραγμάτων εις την Ελλάδα. Αναγνωρίζουσα την αδυναμίαν της εις το εσωτερικόν της χώρας, αναζητεί υποστήριξιν έξωθεν, και επειδή δεν την ευρίσκει εις την πεφωτισμένην και ευεργετικήν πολιτικήν των Συμμάχων Αυλών, προσπαθεί να την αποκτήση υπό των κατασκευαστών των λιβέλλων και των συντακτών των εφημερίδων.
Ο γηραιός Κοραής κατόπιν της προτροπής μερικών χρεοκοπημένων Χίων ήρχισε δι’ ενός φυλλαδίου εις το οποίον αναφέρεσθε και σεις. Εκατοντάδες αντιτύπων του φυλλαδίου τούτου απεστάλησαν ταχέως εις Σύρον προς τον κύριον Πρασακάκην. Ο έντιμος ούτος άνθρωπος μου το εγνωστοποίησε και έκρινεν ότι δεν έπρεπε να εκτελέση την αποστολήν η οποία του ανετέθη, χωρίς να συμμορφωθή προς τας οδηγίας μου. Τον επεφόρτισα να διατηρήση εν παρακαταθήκη το δηλητήριον τούτο, μέχρις ότου ημπορέσει η Κυβέρνησις να συντάξη μίαν απάντησιν, η οποία τιθεμένη εις την κυκλοφορίαν ομού μετά του φυλλαδίου του Κοραή θα αποτελέση το αντίδοτον τούτου.
Η Εφημερίς της Σμύρνης συνεχίζει τας ψευδείς και ατίμους διατριβάς της και οι συντάκται του Globe και του Ταχυδρόμου πλανώμενοι εκ των ανταποκρίσεων των Ελλήνων, οι οποίοι υπηρετούν την εφημερίδα της Σμύρνης, αποβαίνουν συχνά η ηχώ της τελευταίας ταύτης. Άπαντα ταύτα ουδεμίαν επίδρασιν έχουν επί του πλήθους των πολιτών, οι οποίοι πράγματι συγκροτούν το εθνος. Αποτελούν απλώς μέσα ραδιουργιών τα οποία θέτουν εις πράξιν οι δολοπλόκοι διά να παραπλανήσουν μερικούς παλαιούς αρχηγούς, όπως οι Μαυρομιχαλαίοι της Σπάρτης. Εν τούτοις εάν η καθημερινή πράξις των περιοδικών φύλλων δεν συνεκρατείτο εδώ υπό ευϋπολήπτων ανθρώπων θα απέβαινε λίαν επιζήμιος και υπό την έποψιν ταύτην σας αναθέτω να αντιμετωπίσητε το θέμα.
Αρχίζω δικαιών απολύτως τον βαρώνον κύριον De Rouen. Η συμπεριφορά του είναι λίαν έντιμος και άμεμπτος. Λέγω το αυτό και περί των ανωτέρων αξιωματικών του ναυτικού, όπως ο πλοίαρχος κύριος Lalande και άλλοι. Αλλ’ εάν ως διαδίδεται υπάλληλοι της τάξεως και του χαρακτήρος του κυρίου Grasset είναι αποσπασμένοι εις την γαλλικήν αποστολήν, εάν οι αξιωματικοί οι μαθητεύσαντες εις τα γεγονότα του Ιουλίου ήρχοντο να διατρέξουν την χώραν και να συμφωνήσουν μετά των νεαρών εξημμένων πνευμάτων μας, τότε η επίδρασις των εφημερίδων θα ημπορούσε να έχη ολέθρια αποτελέσματα.
Το σύνθημα των δολοπλόκων μας είναι η λέξις «σύνταγμα». Φροντίζουν δι’ αυτού αφ’ ενός μεν να προσηλυτίσουν τους παλαιούς προεστούς, πείθοντες τούτους ότι καθείς εξ αυτών χάρις εις το σύνταγμα θα επιτύχη να επικρατήση εις την επαρχίαν του, αφ’ ετέρου δε παρέχουν ελπίδας εις τους νεαρούς, οι οποίοι ημπορούν να διαβάζουν ξένας εφημερίδας και να γράφουν μίαν πρότασιν εις την ελληνικήν, ότι οι προεστοί, μη δυνάμενοι να κάμουν άνευ εκείνων, θα διαδραματίσουν εις την πραγματικότητα δευτερεύοντα ρόλον.
Υπ’ αυτών των στοιχείων απαρτίζεται η λεγομένη αντιπολίτευσις. Όπως όμως σας είπον ήδη, Πρίγκηψ, τολμώ να καυχώμαι ότι δεν θα επιτύχη ουδενός των σκοπών της, εφ’ όσον δεν θα υποστηριχθή ή δεν θα ημπορέση να πείση ότι υποστηρίζεται είτε υπό της Γαλλίας είτε υπό της Μεγάλης Βρεττανίας.
Πρέπει λοιπόν να καταβάλητε όλας τας προσπαθείας σας, ώστε οι κύριοι Πληρεξούσιοι να λάβουν οδηγίας σαφείς και θετικάς επί του θέματος, εάν δηλαδή θα διατηρηθή ή όχι η παρούσα τάξις των πραγμάτων, μέχρι της οριστικής αποφάσεως των διακανονισμών μετά των οποίων ασχολείται η Διάσκεψις του Λονδίνου. Εις την πρώτην περίπτωσιν οι κύριοι Πληρεξούσιοι πρέπει να είναι εξουσιοδοτημένοι να κάμουν, εις περίπτωσιν ανάγκης, επισήμους δηλώσεις προς την Κυβέρνησιν. Εις την δευτέραν περίπτωσιν οφείλουν αι Σύμμαχοι Δυνάμεις να είπουν προς την Κυβέρνησιν: «Αποσυρθήτε και αφήσατε ολίγους τυχοδιώκτας ή δολοπλόκους, τους προύχοντας ή τους παλαιούς αρ
χηγούς των κομμάτων, να πολιτευθούν όπως τους αρέσει». Εάν αι Δυνάμεις νομίζουν ότι οι ανθρωποι αυτοί αντιπροσωπεύουν τον λαόν πλανώνται. Ο λαός δεν τους θέλει, και ημπορούν να λάβουν πολλάς αποδείξεις περί τούτου. Εκείνο το οποίον επιθυμεί ο λαός είναι να κυβερνάται, δηλαδή να είναι εξησφαλισμένος εκ της απληστίας και της ανηθικότητος εκείνων οι οποίοι, όντες μέλη των λεγομένων προηγουμένων Κυβερνήσεων, ώθησαν το έθνος εις την άβυσσον, εις την οποίαν το εύρον προ τριών ετών.
Δεν διστάζω να σας συστήσω να συζητήσητε εμπιστευτικώς επί των σπουδαίων τούτων ζητημάτων μετά του κόμητος κυρίου Sébastiani και των κυρίων Πρέσβεων της Μεγάλης Βρεττανίας και της Ρωσίας.
Θα θέσητε υπ’ όψιν των τα γεγονότα τα οποία μόλις σας εξέθεσα και τας παρατηρήσεις με τας οποίας τα συνοδεύω, και θα τους παρακαλέσητε επιμόνως να δώσουν διαταγάς προς τους κυρίους Πληρεξουσίους, αλλά κυρίως να επισπεύσουν τας αποφάσεις της Διασκέψεως του Λονδίνου, σχετικώς προς την Ελληνικήν Κυβέρνησιν και τον αρχηγόν τον οποίον της προορίζουν.
Δεν υπάρχει λόγος να σας επαναλάβω την θεωρίαν μου επί του θέματος τούτου. Την συνοψίζω εις δύο λέξεις: Η Ελλάς δεν ημπορεί να σωθή παρά μόνον υπό ξένου αρχηγού, και εγώ δεν ημπορώ να είμαι ο αρχηγός αυτός. Δεν αλλάζω γνώμην, δεν μου το επιτρέπει η συνείδησίς μου. Σταματώ διότι θα ήτο περιττόν να σας είπω περισσότερα.
Εσωκλείω μίαν επιστολήν διά τον στρατάρχην κύριον Soult. Την αφήνω ασφράγιστον διά να λάβητε γνώσιν ταύτης και σας παρακαλώ να επιδείξητε όλον τον ζήλον σας, ώστε ο κύριος Υπουργός επί του Πολέμου να επιτύχη από την Μεγαλειότητά Του την χάριν την οποίαν τολμώ να ζητώ.
Σας σφίγγω την χείρα όλως υμέτερος
(υπογραφή)
Υστερόγραφον. Η εκλογή την οποίαν αι Σύμμαχοι Αυλαί θα κάμουν περί του Πρίγκηπος Βασιλέως θα ικανοποιήση πάντοτε τας ευχάς της Ελλάδος και της Κυβερνήσεώς της. Μού φαίνεται δύσκολον να εγκαταλείψη ο Πρίγκηψ Φρειδερίκος την Ολλανδίαν κατά την παρούσαν στιγμήν, εν τοιαύτη δε περιπτώσει, διατί ο πρίγκηψ Λεοπόλδος δεν θα εδέχετο σήμερον το τιμητικόν καθήκον το οποίον έκρινεν κατά το παρελθόν έτος ότι έπρεπε να αρνηθή; Υπό τας παρούσας διαθέσεις των Υπουργείων το θέμα των συνόρων δεν αποτελεί πλέον εμπόδιον και ύστερα από τα διαβήματα της Ελλάδος κατόπιν της παραιτήσεως της Αυτού Βασιλικής Υψηλότητος, ο Πρίγκηψ δεν ημπορεί να ειπή πλέον ότι επεβλήθη εις το έθνος τούτο.
Αλλά υπάρχουν και άλλα. Εάν η Αυτού Βασιλική Υψηλότης ήθελε να τιμήση διά της προσοχής Της την απάντησίν μου, θα εύρισκε το μέσον διά να αποδεχθή την πρόσκλησιν την οποίαν θα Της έκαμον ακόμη μίαν φοράν αι Σύμμαχοι Αυλαί. Εάν το εγχείρημα τούτο δεν ημπορεί να πραγματοποιηθή,
οιοσδήποτε Πρίγκηψ δοθή εις την Ελλάδα, θα πρέπει να έλθη άνευ χρονοτριβής επί τόπου ενισχυμένος διά μέρους του δανείου και διά της αποστολής να συντελέση εις τον καθορισμόν των συνόρων. Κατόπιν συμφωνίας μετά των Συμμάχων Αυλών, να τοποθετήση τα στρατεύματά του επί της οροθετικής γραμμής της καθοριζομένης υπό της Διασκέψεως, και εν συνεχεία, τη μεσολαβήσει των Δυνάμεων, να διαπραγματευθή μετά της Πύλης περί της αποζημιώσεως.
Το σχέδιον τούτο επενοήθη επί τη σκέψει εκείνου τον οποίον σας σκιαγράφησα εις την μακροσκελή σημερινήν επιστολήν μου. Δεν προσθέτω παρά τας ενεργείας του πρίγκηπος, αλλά θα ήσαν αποφασιστικαί, και η επιτυχία των θα ήτο αναμφισβήτητος.
Σας παρακαλώ να μελετήσητε το σύνολον των παρατηρήσεών μου και εν συνεχεία να τας χρησιμοποιήσητε απάσας ή μέρος αυτών όπως σείς κρίνετε χρησιμώτερον. Ένεκα της αποστάσεως εις την οποίαν ευρισκόμεθα και της αδυναμίας να υπολογίζωμεν επί δεδομένων θετικών και αναλλοιώτων, δεν ημπορώ να σας δώκω παρά μόνον γενικάς οδηγίας.
(λέξεις δυσανάγνωστες)
(υπογραφή)
