Αρθρα

Το κυριακάτικο πρωινό της 27ης Σεπτεμβρίου του 1831 δολοφονήθηκε από τους Μαυρομιχαλαίους, Κωνσταντή και Γεώργιο, ο Κυβερνήτης της Ελλάδας Ιωάννης Καποδίστριας. Ο άνθρωπος που, εκτός από το αξιόλογο έργο που έκανε - μετά πολλών εμποδίων - στα τρία χρόνια και οχτώ μήνες της διακυβέρνησής του για να δημιουργήσει «κράτος από το χάος», προσπάθησε το πρωτοφανές και το ανεπανάληπτο: Να κάνει τον εξαθλιωμένο και δυστυχή ελληνικό λαό της πρώτης μεταεπαναστατικής περιόδου το ίδιο έντιμο, όσο ήταν εκείνος.

Βασίλης Στοϊλόπουλος

Προφανής η ματαιότητα, που ήταν συγχρόνως και το «τρωτό» του σημείο. Γιατί η μοίρα όσων έχουν τέτοιου μεγέθους ευγενείς στόχους είναι προδιαγεγραμμένη μια και σχεδόν πάντοτε θα βρίσκουν απέναντί τους εκείνους που υπερασπίζονται παντοιοτρόπως τα «παράνομα, θεσμοθετημένα δικαιώματά τους».

Ευαγγελία Κ. Λάππα

26 Σεπτεμβρίου 2022

Ο Εθνάρχης, αισυμνήτης1και «άγιος» της πολιτικής Ιωάννης Καποδίστριας αποτελεί το πρότυπο του πολιτικού της μετά την Ελληνική Επανάσταση του 1821, Ελλάδας.

Ο Ιωάννης Καποδίστριας γεννήθηκε 31 Ιανουαρίου 1776 (π.ημ.) /10 Φεβρουαρίου 1777 στη Κέρκυρα και ήταν το έκτο από τα δέκα παιδιά του Αντωνίου – Μαρία Καποδίστρια και της Αδαμαντίας Γονέμη, από αριστοκρατική οικογένεια της Λεμεσού της Κύπρου. Στα 1795 – 1797 σπούδασε Ιατρική, Νομική και Φιλοσοφία στον Πανεπιστήμιο της Πάντοβας και το 1809, πήγε στην Ρωσία, όπου έγινε υπουργός Εξωτερικών.

Στις αρχές του 1821, στο Συνέδριο του Λάιμπαχ2, έπεισε την Ιερή Συμμαχία να μην καταπνίξει την Ελληνική επανάσταση, η οποία μόλις άρχιζε, και πίεζε μυστικά το τσάρο της Ρωσίας να μεροληπτήσει υπέρ των Ελλήνων, με αποτέλεσμα να αρχίζει η σύγκρουση μεταξύ τους. Στο τέλος ο Καποδίστριας παραιτήθηκε από τη Ρωσική κυβέρνηση.

Τὸ μίσος τοῦ Κοραῆ καὶ τοῦ Βελουχιώτη πρὸς τὸν Καποδίστρια! Ἕνα πολύτιμο μάθημα γιὰ τοὺς Ἕλληνες, ἀπὸ τὸν Βρετανὸ Christopher Woodhouse
 
Γράφει ὁ Παναγιώτης Γ. Παῦλος, Πανεπιστήμιο τοῦ Ὄσλο
 
Τέτοια ἦταν καὶ ἡ προσωπικότητα τοῦ Βρετανοῦ πολιτικοῦ, στρατιωτικοῦ, ἀγωνιστῆ τῆς Ἀντίστασης κατὰ τοῦ Ναζισμοῦ, μέλους τῶν Βρετανικῶν μυστικῶν ὑπηρεσιῶν, διπλωμάτη καὶ...ἱστορικοῦ, Christopher Montague ‘Monty’ Woodhouse, Βαρώνου τοῦ Terrington, ὁ ὁποῖος πέθανε τὸ 2001 σὲ ἡλικία 83 ἐτῶν.
 
Ὅσον ἀφορᾶ στὰ ἑλληνικὰ πράγματα, ἡ συνεισφορὰ τοῦ Woodhouse εῖναι ἐκπληκτικὰ εὐρεία. Σὲ ἐπιχειρησιακὸ ἐπίπεδο σχετίζεται μὲ σειρὰ γεγονότων κατὰ τὴν διάρκεια τῆς Γερμανικῆς Κατοχῆς. Τὸ 1941 ἦταν ἐκ τῶν Ἐκτελεστικῶν ἀξιωματούχων τῶν Βρετανικῶν Ἀποστολῶν (Special Operations Executive) ποὺ στάλθηκαν στὴν Κρήτη προκειμένου νὰ ὀργανώσουν τὶς δυνάμεις Ἀντίστασης. Τὸν Σεπτέμβριο τοῦ 1942 τὸν συναντοῦμε ὡς ἀλεξιπτωτιστὴ στὴν ἠπειρωτικὴ Ἑλλάδα, ὑποδιοικητὴ τῆς Δύναμης Ηarling ὅταν μαζὶ μὲ τὸν Διοικητή Εddie Μyers, εἶχαν ὡς ἀποστολὴ τὴν ἀνατίναξη τῆς γέφυρας τοῦ Γοργοποτάμου. Μετὰ τὴν ἐπιτυχῆ ἔκβασή της, ὁ Woodhouse παρέμεινε στὴν Ἑλλάδα, καθὼς ἦταν ἀπὸ τοὺς λίγους Βρετανοὺς ἀξιωματικοὺς ποὺ μιλοῦσαν ἑλληνικὰ καὶ συχνὰ συνομιλοῦσε μὲ ἑλληνικοὺς πολιτικοὺς παράγοντες στὴν Ἀθήνα, ἐνῶ τὸν Ἰούλιο τοῦ 1943 τό Foreign Office τόν ὅρισε ἐπικεφαλῆς τῆς Βρετανικῆς Στρατιωτικῆς Ἀποστολῆς στὴν Ἑλλάδα.
 
Τὸ ἐνδιαφέρον, ὡστόσο τοῦ Woodhouse γιά τὴν Ἑλλάδα, δὲν περιορίζεται στὴν στρατιωτικὴ συνδρομή του. Ἔχοντας μετὰ τὸν πόλεμο ἤδη διατελέσει Βουλευτὴς τῶν Συντηρητικῶν (1959-1966), ὅταν παράλληλα ὑπῆρξε καί Fellow στό Nuffield College στό Πανεπιστήμιο τῆς Ὀξφόρδης, ὅπου ἄλλωστε εἶχε πραγματοποιήσει Κλασσικὲς Σπουδές, ὑπῆρξε πολυγραφότατος συγγραφέας πληθώρας ἔργων ποὺ περιστρέφονται γύρω ἀπὸ τὸν Ἑλληνισμὸ καὶ τὴν Ἑλλάδα.
 
Ἀπὸ τὴν ἐκτενῆ βιβλιογραφία του, σταθμὸς εἶναι τὸ ἔργο του, Καποδίστριας: Ὁ Θεμελιωτὴς τῆς Ἑλληνικῆς Ἀνεξαρτησίας (Capodistria, The Founder of Greek Independence), ποὺ ἐκδόθηκε ἀπὸ τὸ Πανεπιστήμιο τῆς Ὀξφόρδης τὸ 1973, δηλαδὴ ἕνα ἔτος πρίν ὁ Woodhouse ὁλοκληρώσει τὴν δεύτερη Κοινοβουλευτικὴ θητεία του ὡς Βουλευτὴς Ὀξφόρδης (1970-1974). Πρόκειται γιὰ μία ὀγκωδέστατη μελέτη, ἀποτελούμενη ἀπὸ ΄21. Κεφάλαια ποὺ κατανέμονται σὲ 6 τμήματα μίας ἔκδοσης 500 σελίδων, μὲ ἐκτενέστατη βιβλιογραφία πρωτογενῶν καὶ δευτερογενῶν πηγῶν, ὑποστηριζόμενη ἀπὸ πίνακες καὶ χάρτες.
 

Γράφει ο Χρίστος Γούδης
Α. ΤΑ ΒΑΘΥΤΕΡΑ ΑΙΤΙΑ ΤΗΣ ΔΟΛΟΦΟΝΙΑΣ ΚΑΠΟΔΙΣΤΡΙΑ
Επέλεξα να παρουσιάσω κάποια ελάχιστα αλλά χαρακτηριστικά αποσπάσματα από το κορυφαίο σύγχρονο έργο (2022) του Γιάννη Γεράση, το σχετικό με τον Ιωάννη Καποδίστρια, ένα εκτενές έργο τετρακοσίων (400) περίπου σελίδων, εμβριθές, αναλυτικά τεκμηριωμένο, πολυδύναμο, και πολυεπίπεδο. Ο συγγραφεύς με αφορμή την μελέτη της μοναδικής αυτής προσωπικότητας του νέου Ελληνισμού, η οποία τον οδήγησε στην αναδίφηση, κριτική αντιμετώπιση, και αξιολόγηση μιας πολλαπλότητας (της ολότητας θα έλεγα) σχετικών ιστορικών και άλλων πηγών, ανασκάπτει το ιστορικό παρελθόν, εμβαθύνει την αναζήτησή του για τα πραγματικά αίτια της κακοδαιμονίας μας, και παρέχει διδάγματα για το μέλλον, προσπαθώντας παράλληλα να μας αφυπνίσει, και να μας κάνει να δραπετεύσουμε από τα στρεβλά στερεότυπα που εκουσίως ή ακουσίως πολλοί μας σερβίρουν κατά τρόπο άκριτο, αφοριστικό, και σε πολλές περιπτώσεις μεθοδευμένο. Πρόθεσή μου είναι να διεγείρω το ενδιαφέρον του αναγνώστη να εντρυφήσει στο σύνολο του πονήματος και να εξαγάγει τα δικά του συμπεράσματα από την δική του προσωπική μελέτη.
Ο Γιάννης Γεράσης, γνωστός και διακεκριμένος άνθρωπος των γραμμάτων, γεννήθηκε στην Καρδίτσα το 1940. Συνέγραψε πλήθος άρθρων και πολλά βιβλία [«Διαδικασία, Νέα ανάγνωση της Αρχαίας και Νεάς Τραγωδίας» (1979), «Η Νεοελληνική Ταυτότητα και οι Μυθικοί της Μετασχηματισμοί» (1989), «Η άρθρωση της Εποχής» (1991), «Η Εικόνα ως Οντολογία του Αγαθού» (1994), «Η Ελλάδα στη Δίνη της Οικονομικής Κρίσης» (2009), «Το Χρονικό της Εθνικής Τραγωδίας» (2013), «Shooting Process: Κινηματογράφος και Πολιτική - η περίπτωση του σκηνοθέτη Δ. Θέου» (2019), «Η Αγωνία του Οιδίποδα: Η μετάβαση από τον Ελληνικό στον Χριστιανικό κόσμο» (2019), «Οι Συνεχίζοντες τον Κέλσο: Η πολιτική καταγωγή του Χριστιανισμού και ο μηχανισμός παραγωγής παρυποστάσεων» (2020), «Διαδικασία» (δεύτερη γραφή του αρχικού κειμένου, 2021), «Ιωάννης Καποδίστριας και ο Κόσμος της Επανάστασης του 1821» (2022), «Η Δεύτερη εξορία του Ανδρέα Κάλβου» (2022)], ενώ υπήρξε και επιμελητής της περιοδικής έκδοσης «Μονόκερως» από το 1998 μέχρι το 2008, σε συνεργασία με τον μεγάλο μας σκηνοθέτη και συγγραφέα Δήμο Θέο (1935-2018), με τον οποίο, αναφέρω παρεμπιπτόντως, συνδεόμουνα με προσωπική φιλία. Το «Γιάννης Γεράσης» είναι το λογοτεχνικό ψευδώνυμο του Ιωάννη Θέου, μικρότερου αδελφού του Δήμου.
Χρίστος Γούδης
 

Μουσείο Μπενάκη, αρχ. 46 (Σούτσου - Καρατζά), φ. 22, 1 δίφυλλο (αρ. 1144), 27,7 X 21,5 εκ. και Αρχείο Καποδίστρια. ανέκδοτη

Εν Ναυπλίω, τη 9/21 Ιουλίου 1831

Η επιστολή μου της 1ης/13ης ευρίσκετο ακόμη καθ’ οδόν προς Ναυαρίνον, ότε έλαβον, Πρίγκηψ, την υμετέραν υπ’ αριθμόν 23 και υπό ημερομηνίαν της 20ής Ιουνίου.

Δεν θα ημπορούσα να σας ευχαριστήσω επαρκώς διά τον ζήλον και την αφοσίωσιν που επιδεικνύετε. Ανεύρον περί τούτου νέον δείγμα εις τας φροντίδας τας οποίας καταβάλλετε διά να μου προμηθεύσητε τα μέσα, ώστε να σώσω τον τόπον αυτόν εκ των κινδύνων διά των οποίων τον απειλεί η κακοήθεια. Θα στενοχωρηθήτε πάντως όπως και εγώ, μανθάνων ότι τα μέσα ταύτα μέχρι στιγμής δεν ανταπεκρίθησαν ούτε εις τας ελπίδας σας ούτε εις τας προσδοκίας μου.

  1. Ι. ΚΑΠΟΔΙΣΤΡΙΑΣ ΠΡΟΣ Μ. ΣΟΥΤΣΟ - 27 Ιανουαρίου / 8 Φεβρουαρίου 1831
  2. ΟΙ ΑΓΩΝΕΣ ΤΟΥ ΚΑΠΟΔΙΣΤΡΙΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ
  3. Ρώσοι φοιτητές τιμούν τον Καποδίστρια και την Εθνεγερσία!
  4. Ἡ Ὀρθόδοξη χριστιανική ἀγωγή στό ἐκπαιδευτικό ἔργο τοῦ Ἰωάννη Καποδίστρια