Ο Στάματης Βούλγαρης γεννήθηκε στην Κέρκυρα, στο Ποτάμι Λευκίμμης το έτος 1774. Ήταν γιος του Αλέξανδρου Βούλγαρη του Αλοϊζίου και της Λουκίας Πανδή. Σε ηλικία επτά ετών γράφεται στο σχολείο της Αγίας Ιουστίνης στην Γαρίτσα, όπου μαθαίνει τα πρώτα γράμματα.
Νεαρός ακόμη διακρίθηκε για την γενναιότητα του.Στη διάρκεια της Ρωσοτουρκικής πολιορκίας (1799), ενα βλήμα απο κανόνι που δεν είχε εκραγεί έπεσε στο θέατρο San Giacomo της Κέρκυρας.Ο Σταμάτης Βούλγαρης κατάφερε να εξουδετερώσει το βλήμα τραβώντας το φυτίλι. Εσωσε έτσι το θέατρο San Giacomo αλλά και ένα Γαλλικό στρατιωτικό απόσπασμα, που εκείνη τη στιγμή περνούσε παραδίπλα μεταφέροντας βαρύ οπλισμό και πυρομαχικά. Οι Γάλλοι τιμώντας τον ηρωισμό του Βούλγαρη, τον κατέταξαν στη φρουρά και όταν έφυγαν για τη Γαλλία ο νεαρός πήγε μαζί τους.
Ετσι ο Βούλγαρης πήγε στη Γαλλία ,έγινε αξιωματικός του Γαλλικού Στρατού και σπούδασε πολεοδόμος. Σπούδασε στο Κολέγιο των ‘‘Τεσσάρων Εθνών’’ και στην ιστορική και γεωγραφική υπηρεσία του γαλλικού στρατού, ενώ πήρε αρκετά μαθήματα ζωγραφικής.
Ο Καποδίστριας, πριν από την κάθοδο του στην Ελλάδα, θεωρούσε απαραίτητη την παρουσία στρατιωτών, που θα συνέβαλαν στην απελευθέρωση των υποδούλων ακόμη εδαφών και, ταυτόχρονα, θα ήταν φορείς πολιτιστικής ανάπτυξης. Παρά τις προσπάθειές του, δεν κατόρθωσε να στρατολογήσει το κατάλληλο σώμα. Όταν βρέθηκε στο Παρίσι, τον Οκτώβριο του 1827, περιορίστηκε να ζητήσει 3-4 Γάλλους αξιωματικούς από τη γαλλική κυβέρνηση (Υπουργείο Πολέμου), για να τους χρησιμοποιήσει ως συμβούλους για την οργάνωση του στρατού στην Ελλάδα. Με υπόδειξη του γαλλικού υπουργείου Πολέμου, έφθασαν στην Ελλάδα ο επτανησιακής καταγωγής Σταμάτης Βούλγαρης, ο Auguste - Theod Garnot και ο γεωγράφος Jean-Pierre-Eugéne- Félic Peytier. Αργότερα, τους ακολούθησε και ο Jean-Henry-Pierre-Augustin Pauzié-Banne (άπαντες ήταν απόφοιτοι της πολυτεχνικής σχολής της Γαλλίας) . Στον Pauzié ανατέθηκε η ίδρυση και διεύθυνση της Σχολής Πυροβολικού, στον Βούλγαρη η εκπόνηση του σχεδίου της Πάτρας και στον Peytier η εκπόνηση του σχεδίου της Κορίνθου. Ο Σταμάτης Βούλγαρης έγινε ο πρώτος πολεοδόμος της απελευθερωμένης Ελλάδος.
Ολοκλήρωσε τα πολεοδομικά σχέδια για εννέα ελληνικές πόλεις (πχ. Ναύπλιο, Πάτρα κλπ).Στις 5 Δεκεμβρίου 1826, ανέλαβε να ετοιμάσει το σχέδιο της νέας πόλης των Πατρών και στις 26 του Γενάρη 1829 το υπέβαλε στον Καποδίστρια, ο οποίος και το ενέκρινε.Ο Βούλγαρης εφάρμοσε τον ορθογωνικό τύπο στο ρυμοτομικό πλέγμα της Πάτρας. Το σχέδιο χωρίστηκε σε δύο ενότητες, στο σχέδιο της κάτω πόλης και στο σχέδιο της άνω πόλης, με διαφορετική διάταξη των ορθογωνίων. Χαρακτηριστικό του σχεδίου είναι ότι ο Βούλγαρης δεν αρκέστηκε να χαράξει τις εξωτερικές οικοδομικές γραμμές, αλλά συγχρόνως χάραξε και τις εσωτερικές οικοδομικές γραμμές κάθε τετραγώνου. Ετσι καθορίζει τον εσωτερικό ακάλυπτο χώρο, που θα αποτελείται από τις υποχρεωτικές αυλές των οικοδομών. Εδω χρειάζεται να σημειωθεί ότι χρειάστηκε να περάσουν 126 χρόνια από τον καιρό του Βούλγαρη για να γίνει στην Ελλάδα νόμος που να κάνει υποχρεωτική την τήρηση αυτού του ακάλυπτου χώρου από τον καθένα που θέλει να οικοδομήσει.
Τον Αύγουστο του 1830 ο Βούλγαρης, άρρωστος, επέστρεψε στην Γαλλία και το 1831 προάχθηκε σε Ταγματάρχη.
Οικία Βούλγαρη Σταμάτη στη Λευκίμμη
Το 1838 επέστρεψε στην Κέρκυρα και έμεινε στο προάστιο Ποταμός, όπου πέθανε το 1842. Η διαθήκη και οι επιστολές του, μας προσανατολίζουν για το υψηλό ήθος και τη μεγάλη του προσωπικότητα.
Ο Σταμάτης Βούλγαρης μετά την αποστράτευσή του από το Γαλλικό Στρατό έγραψε τρία βιβλία:Το "Notice sur le Comte Capodistrias de la Grece", που πρέπει να εκδόθηκε πρώτο, με τη συνοπτική παρουσίαση του Κόμη Ιωάννη Καποδίστρια, Κυβερνήτη της Ελλάδας.Το βιβλίο αποτελεί μια από τις εγκυρότερες μαρτυρίες για την περίοδο της διακυβέρνησης της χώρας από τον Ιωάννη Καποδίστρια με πολλές και σημαντικές πληροφορίες, τόσο στο κείμενο, όσο και στις υποσημειώσεις.
Το "Ηθοπλαστική μελέτη" των σημαντικότερων εικαστικών έργων της γκαλερί του Λουξεμβούργου (1818) και εξέταση της γαλλικής ζωγραφικής των αρχών του 19ου αιώνα.Οπως φαίνεται και από τον τίτλο, πρόκειται για μια εξέταση των έργων που εκτίθενται στην Galerie του Λουξεμβούργου στο Παρίσι, του πρώτου δημόσιου μουσείου της Γαλλίας. Στο βιβλίο αυτό ο Βούλγαρης επιχειρεί μια εξέταση της γαλλικής ζωγραφικής των αρχών του 19ου αιώνα και κυρίως του δασκάλου του David.
Το "Αναμνήσεις", περιλαμβάνει μια σειρά από δοκίμια που γράφτηκαν σε διάφορες χρονικές περιόδους από το 1821 μέχρι το 1834. Μερικά από αυτά αναφέρονται στις αναμνήσεις από τη ζωή του στη Γαλλία και τα ταξίδια του, ένα είναι αφιερωμένο στο θάνατο του λόρδου Βύρωνα και ένα στην επίσκεψη του Θεμιστοκλή στο Βουλευτήριο της Κέρκυρας. Το βιβλίο συνοδεύεται από μια σειρά σχεδίων, μεταξύ των οποίων τασχέδια των Πατρών και της Ναυπάκτου με αναφορά στην τελευταία πολιορκία της πόλης.
Μέσα από τα κείμενα των τριών βιβλίων μπορεί κανείς να διακρίνει έναν άνθρωπο ευαίσθητο, αλλά και αυστηρό, λογικό και οραματιστή μαζί, αφοσιωμένο φίλο και πιστό συνεργάτη.
